Podwyżka cen żywności od 1 kwietnia 2024 r. -  jest decyzja Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów ogłosiło decyzję dotyczącą podatku VAT na żywność, która wkrótce będzie miała wpływ na kieszenie konsumentów. Od 1 kwietnia 2024 r. stawka VAT na produkty spożywcze zostanie podniesiona z dotychczasowej stawki 0% do 5%. Decyzja ta oznaczać będzie wzrost cen na szereg artykułów spożywczych, co może negatywnie wpłynąć na budżety wielu gospodarstw domowych.
 

Warto jednak przyjrzeć się kontekstowi, w jakim zapadła ta decyzja. Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązywała od 01.02.2022 roku. Została ona wprowadzona przez poprzedni rząd przy odczycie inflacji za styczeń 2022 roku na poziomie 9,2% (r/r). Szacuje się, że w lutym i marcu br. zarówno inflacja (r/r) jak i tempo wzrostu cen żywności (r/r) utrzymają się w tendencji spadkowej. Niższej dynamice cen żywności będą sprzyjać spadkowe tendencje cen na światowych rynkach rolnych, a także silny efekt bazy, wynikający z wysokiego wzrostu cen żywności przed rokiem.

Podwyżka dotyczyć będzie szerokiej gamy produktów żywnościowych, objętych pozycjami 1-18 w załączniku nr 10 do ustawy o VAT. W załączniku tym znajdują się:

• mięso i podroby jadalne,
• ryby i skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne – z wyłączeniem homarów i ośmiornic oraz innych towarów objętych CN 0306 – CN 0308
• przetwory z mięsa, ryb, skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych, lub z owadów – z wyłączeniem: kawioru oraz namiastek kawioru objętych CN 1604, oraz  z wyłączeniem przetworów z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych CN 1603 00 i CN 1605
• produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone
• jelita, pęcherze i żołądki zwierząt (z wyjątkiem rybich), całe i w kawałkach, świeże, schłodzone, zamrożone, solone, w solance, suszone lub wędzone
• warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne
• przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin – z wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2%
• owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów
• zboża i produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny
• przetwory ze zbóż, mąki (pieczywo), skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze
• zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory spożywcze, homogenizowane
• lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao
• nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza – wyłącznie towary przeznaczone do spożycia przez ludzi
• tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mikrobiologicznego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego – wyłącznie jadalne
• tłuszcze złożone z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksy), wyroby seropodobne (analogi serów) oraz preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
• woda, włącznie z wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub wody aromatyzowane i pozostałe napoje bezalkoholowe oraz
• wiele innych jak np.  jogurty, maślanki, kefiry, napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego
• napoje na bazie soi o zawartości białka 2,8% masy lub większej
• napoje na bazie soi o zawartości białka mniejszej niż 2,8% masy; napoje na bazie orzechów
• dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

Zmiana stawki VAT na żywność stanowi więc odpowiedź na zmieniającą się sytuację ekonomiczną kraju. Decyzja Ministerstwa Finansów może być także interpretowana jako próba dopasowania polityki podatkowej do aktualnych potrzeb gospodarczych, przy jednoczesnym dążeniu do poprawy finansów publicznych.
 

Reakcje na decyzję Ministerstwa Finansów są mieszane. Z jednej strony eksperci ekonomiczni podkreślają konieczność podjęcia działań mających na celu poprawę sytuacji finansowej państwa, z drugiej zaś strony konsumenci obawiają się negatywnych konsekwencji podwyżek cen na żywność.
 

Podsumowując, decyzja Ministerstwa Finansów o podwyższeniu stawki VAT na żywność od 1 kwietnia 2024 r. stanowi istotny krok w polityce fiskalnej państwa, jednakże może również mieć negatywne skutki dla konsumentów, szczególnie tych o niższych dochodach. Wzrost cen żywności w kontekście już istniejącej inflacji może stanowić wyzwanie dla wielu gospodarstw domowych, wymagając dodatkowych działań mających na celu wsparcie tych grup społecznych.
 

Źródło:
Komunikat MF z 12 marca 2024 r. "Decyzja ws. VAT na podstawowe produkty spożywcze" - opublikowany na https://www.gov.pl/web/finanse